Turkmenistan to kraj jednolity religijnie, którego ponad 93% populacji wyznaje islam. Kilkanaście kilometrów od Łuku Neutralności w Aszchabadzie mieście się największa świątynia muzułmańska Azji Centralnej. Meczet Gypjak wybudowano w rodzinnym miasteczku wielkiego Turkmenbaszy w dwa lata, używając ulubionego surowca turkmeńskiego reżimu – białego marmuru.
W drodze do wioski Nohur w górach Koped Dag udaliśmy się na krótkie zwiedzanie najważniejszego meczetu dla wszystkich Turkmenów. Obiekt budzi respekt swoim ogromem i okazałością, a jego wizerunek można podziwiać na rewersie krajowego banknotu o nominale 500 manatów. To w położonym przy meczecie mauzoleum spoczywa ciało pierwszego przywódcy.
Meczet Gypjak – świątynia z białego marmuru i złota
Gypjak (znane również jako Kipchak) zna doskonale każdy Turkmen. Bez wątpienia, ze względu na fakt, że 19 lutego 1940 r. w Gypjaku przyszedł na świat śp. Saparmyrat Nijazow, pierwszy prezydent Turkmenistanu, ojciec narodu. Bezpośrednio w związku z tym w 2004 r. zakończyła się w tym mieście budowa największej muzułmańskiej świątyni tej części świata. Oddany do użytku imponujący meczet może pomieścić do 10 tys. wiernych jednocześnie.
Meczet Gypjak kosztował Turkmenistan 100 mln USD, a jego budowa została zrealizowana za pośrednictwem francuskiej firmy. Świątynia to główny budynek ze złotą kopułą i czterami bocznymi minaretami o wysokości 91 metrów. W Turkmenistanie nie ma przypadków i każda wartość odnosi się do historii lub konkretnej symboliki narodowej. W tym przypadku, wielkość minaretów to hołd dla daty uzyskania przez kraj niepodległości w 1991 r. Do kompleksu wejść można dziewięcioma niezależnymi wejściami. Teren wokół meczetu udekorowany jest pięknie przystrzyżoną, dziwnie zieloną, jak na Turkmenistan trawą. Godne uwagi są też baseny z krystalicznie przejrzystą wodą o lazurowych odcieniach. Podziemia meczetu to parking na 400 samochodów, a podłogę meczetu zdobi ogromnych rozmiarów ręcznie tkany dywan.
Jak dojechać do meczetu Gypjak?
Meczet znajduje się 14 km od Łuku Neutralności w Aszchabadzie. Droga, która prowadzi do miasta Gypjak, jest tylko jedna. Trasa szybkiego ruchu M37 prowadzi bezpośrednio do Balkanabadu i dalej do Turkmenbaszy. Samochodem to jakieś 20 minut jazdy.
Kontrowersyjne wersety Ruhnamy
Meczet Gypjak od początku powstania stał się elementem sporu w świecie muzułmańskim. Warto uzmysłowić sobie, że ściany marmurowej konstrukcji świątyni zdobione są surami z Koranu i fragmentami Ruhnamy. To różowa książeczka napisana przez Nizajewa, która jest czymś na wzór duchowej zielonej książki Kaddafiego. To zbiór religijnych porad i fikcji historycznej, którą od najmłodszych lat przyswaja każdy obywatel Turkmenistanu. W Aszchabadzie Ruhnama doczekała się nawet imponującego obelisku. Turkmenbaszy zasłynął powiedzeniem, że „ten kto trzykrotnie przeczyta Ruhnamę, będzie miał zagwarantowane miejsce w raju„. Wielu muzułmanów uważa, że zestawienia fragmentów tekstów Ruhnamy z surami z Koranu jest bałwochwalstwem. Krytykowane jest stawianie na równi świętych prawd Proroka z autorskimi refleksjami ojca wszystkich Turkmenów. Reasumując, obiekt, który dla Turkmenów znaczy wiele, ze względu na obrazoburcze inskrypcje jest skandalem dla niektórych wierzących muzułmanów.
Mauzoleum wielkiego Turkmenbaszy
W bliskim sąsiedztwie meczetu znajduje się Mauzoleum Turkmenbaszy, w którym znajduje się grób zmarłego w 2006 r. Nijazowa. To również miejsce pochówku dla rodziny przywódcy – jego matki, dwóch braci i symboliczny pusty sarkofag ojca. Naprzeciw wejścia do mauzoleum znajduje się kompleks wzniesiony ku pamięci ludzi zabitych przez trzęsienie ziemi w 1948 r. Podczas gdy, meczet jest emanacją przepychu, mauzoleum wygląda o wiele skromniej. Wydaję się to dość niezamierzone, ponieważ Turkmenbaszy słynął z zamiłowania do złota, marmuru, futurystycznych konstrukcji.
Chcesz odwiedzić Turkmenistan?
Zobacz nasze pozostałe relacje z podróży po najbardziej zamkniętej byłej republice ZSRR.
Jeśli chcesz, abym pomógł Ci zorganizować podróż do Turkmenistanu, odezwij się do mnie – formularz kontaktowy.