W irańskiej prowincji Fars znajduje się wciąż mało popularna atrakcja kraju – historyczna twierdza Izad Khast. Ta starożytna forteca, znana również jako Izadkhast lub Izadkhvast, przetrwała próbę czasu, będąc świadkiem wzlotów i upadków imperiów. Od swojego strategicznego znaczenia po architektoniczną wspaniałość, twierdza Izad Khast oferuje odwiedzającym unikalny wgląd w burzliwą przeszłość Iranu. Ponad 1000 lat historii ukrytej w fortecy na piaskowej skale.
Forteca nie do zdobycia
Początki zamku Izad Khast sięgają ery Sasanidów, ale był on wielokrotnie modyfikowany przez panujące na tym terenie dystansie. Od Bujidów, przez Safawidów aż po Kadżarów. Strategiczna lokalizacja na skale z widokiem na karawanseraj Izadkhast i starożytny Jedwabny Szlak, uczyniła go istotnym węzłem obronnym i handlowym. Przez wieki zamek odgrywał kluczową rolę w regionalnej polityce, handlu i kampaniach militarnych. Miał opinię warowni nie do zdobycia.
Obraz przedstawiający twierdzę Izad Khast w latach 20-tych XX wieku. Fotka z Wikipedii.
Zamek wpisany na listę UNESCO, o który nikt nie dba
Architektura Zamku Izad Khast stanowi świadectwo pomysłowości i rzemiosła starożytnych perskich budowniczych. Jest, pod względem konstrukcyjnym podobny do innych irańskich zamków jak Arg-e Bam czy Arg-e Rāyen, które zwiedzać można w prowincjach Yazd i Kerman. Zbudowano go głównie z cegieł z gliny, kamienia i drewna, a jego konstrukcja jest fuzją cech militarnych i mieszkalnych. Zamkowe wieże, blanki i wieżyczki zostały zaprojektowane, aby wytrzymać oblężenia, podczas gdy wnętrza domów, pałaców i meczetów odzwierciedlają codzienne życie jego mieszkańców.
Twierdza Izad Khast znajduje się na liście nominacyjnej UNESCO od 2007 roku. Niestety zamek niszczeje. Wiele elementów twierdzy uległo destrukcji z przyczyn naturalnych. Z kolei w otoczonym murem mieście widać wyraźne oznaki szkód ze strony poszukiwaczy skarbów czy lokalnej młodzie. Piaskowe jamy są popularnym miejscem spędzania czasu…
Infrastruktura turystyczna wokół twierdzy jeszcze kuleje.
Krajobrazy zastane po przybyciu na miejsce: prowizoryczna kładka i twierdza zamknięta na kłódkę.
Jak dojechać do twierdzy?
Twierdza Izad Khast znajduje się około 135 kilometrów na południe od Isfahanu, trzeciego, co do wielkości miasta Iranu. Odwiedzający mogą dotrzeć na miejsce samochodem lub autobusem z Isfahanu, który ma dobre połączenia z innymi dużymi miastami w Iranie. Najbliższą zamkowi miejscowością jest Izadkhast, gdzie podróżni mogą znaleźć podstawowe udogodnienia i zakwaterowanie.
- Lokalizacja: 135 km na południe od Isfahanu
- Godziny otwarcia: nieregulowane, totalna „wolna amerykanka”
- Ceny biletów: symboliczna opłata u dozorcy, którego jednak często nie ma na miejscu
- Ile czasu poświęcić na zwiedzanie? 2-3 godziny na całość
Miejscowy przewodnik opowiadający o historii twierdzy Izad Khast
Pustynne równiny tłem dla twierdzy
Krajobraz wokół zamku Izad Khast jest surowy, ale to głównie dla niego warto się tu pojawić. Rozciągające się aż po horyzont pustynne równicy tworzą klimat Baśni 1001 Nocy. Niesamowite, jak niewykorzystany jest potencjał tego miejsca. Wydaje się, że kompleks Izad Khast, czyli twierdza, ruiny miasta i znajdujący się po drugiej stronie karawanseraj, powinien znaleźć się w folderze najciekawszych atrakcji regionu Fars w Iranie.
Świątynia ognia zamku Izad Khast jest pierwszą świątynią ognia w Iranie, która została przekształcona w meczet przez pojawienie się islamu w Iranie. Warto zauważyć, że ten starożytny zamek jest pierwszym zamkiem adobe na świecie pod względem historii i jest drugim budynkiem Adobe na świecie po Arg-e Bam pod względem zakresu. Co to jest adobe? To charakterystyczny styl architektoniczno-budowniczy, który wykształcił się w irańskiej kulturze ludowej. Konstrukcje z cegły mułowej są obecne w historycznej irańskiej architekturze od bardzo dawna. Został to szerzej wyjaśnione w świetnym artykule, na który natrafiłem: Tradycyjny Adobe w Iranie.
- Pamiętaj: Większość cen i nazw produktów pisane jest po rosyjsku, ale sprzedawcy nie zawsze są dwujęzyczni. Szczególnie jeśli są młodzi, będą komunikować się z Tobą po kirgisku.
Gdzie zjeść lokalnie w Izadkhast?
Miasteczko Izadkhast wygląda trochę, jak zapomniana wioska gdzieś na końcu świata. Wśród pustynnej zabudowy z gliny i piachu znajduje się Koroshk Ecolog – niezwykle przyjemny hostel połączony z restauracją. Nazywa się i jest świetnym miejscem na rekonesans i schronienie przed lejącym się z nieba żarem.
Przybyłem tu zmarnowany, jak po ultramaratonie, licząc na kulinarną podróż wgłąb Iranu. I nie zawiodłem się. Na stole dość szybko pojawił się irański eliksir bogów, czyli czaj. A później było już tylko lepiej: szisza z kilkoma tytoniami do degustacji, ryż, baranina, sałatka ze świeżych ziół i orzeźwiający ajran. Mam nadzieję, że załączone poniżej zdjęcia oddają moje gastronomiczne uniesienia i również Was zachęcą do odnalezienia tego przybytku.
Pan Salehi -przyjemny właściciel przybytku
Podróżując po Iranie koniecznie spróbuj tego owocu. To toot, a po angielsku morsus, kwitnie zawsze na wiosnę od kwietnia do maja. Występuje w dwóch kolorach: białym i czarnym.
Irańska strawa to sprytne połączenie prostoty (ryż, mięso) z różnorodnością (duża oferta ziół, owoców)
Pustynna zabudowa miasteczka Izadkhast w regionie Fars
Co zobaczyć w okolicach Izad Khast?
Twierdza Izad Khast znajduje się na głównej trasie przez Środkowy Iran (między Isfahan a Shiraz). Tym odcinkiem podróżuje większość przyjeżdżających do Iranu turystów. Po zobaczeniu ruin zamczyska warto zwiedzić dwie okoliczne atrakcje. Widoczny z murów twierdzy karawanseraj oraz Most Safawidów na rzece Polvar. 3 godziny dalej na południe znajdują się pozostałe miejsca: Persepolis, Pasargadae, Naqsh-e Rostam i Shiraz.
Miejsca warte odwiedzenia
- Karawanseraj Izadkhast: Starożytny zajazd oferuje wgląd w życie podróżników Jedwabnego Szlaku.
- Most Safawidów: Znajduje się w pobliżu karawanseraju, historyczny most, który rozciąga się nad suchym łożyskiem rzeki Polvar. Świetny przykład inżynieryjnych umiejętności jego budowniczych.
- Sziraz: Miasto poetów, literatury, wina i kwiatów. Kluczowe atrakcje obejmują grobowce sławnych poetów Hafeza i Saadi, Bazar Vakil i zachwycający Meczet Nasir al-Mulk.
- Persepolis: Starożytna stolica Imperium Achemenidów wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
- Pasargadae: Kolejne miejsce światowego dziedzictwa UNESCO, Pasargadae jest domem dla grobowca Cyrusa Wielkiego i pozostałości jego starożytnej stolicy.
- Naqsh-e Rostam: Starożytne nekropole położone niedaleko Persepolis, znane z imponujących grobowców wykutych wysoko w skalnych ścianach, które należą do królów Achemenidów.
Panorama z twierdzy Izad Khast na historyczny karawanseraj zbudowany około 400 lat temu.
Brama Wszystkich Ludów w Persepolis wybudowana za rządów a rządów Kserksesa
Grobowiec Hafeza w Shiraz
Pasargady, stolica Persji do czasu zbudowania Persepolis
Naqsh-e Rostam, starożytna nekropolia czterech królów z Dynastii Achemenidów
Relacja powstała przy współpracy z irańską agencją turystyczną Persian Trips, na zaproszenie której przyjechałem po raz drugi do Iranu. Dziękuję tej niezwykle kreatywnej ekipie, a w szczególności widocznemu na zdjęciu poniżej Hamidowi, za możliwość eksplorowania środkowego Iranu w najlepszej formie!
